۱-2: نگرانى پيامبر صلى الله عليه و آله 
نگرانى پيامبر (صلى الله عليه و آله ) از چيست ؟ بعد از فتح مكه ، كفار قريش نيروى خود را از دست داده و قوايشان تحليل رفته ، و جمع آنان پراكنده شده ، از نابودى اسلام ماءيوس شده اند، اسلام در جزيرة العرب قوت گرفته و بزرگترين شخصيت سياسى ، نظامى منطقه رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) است ، خاطر گرامى پيامبر (صلى الله عليه و آله ) از ناحيه كفار و مشركين آسوده است ، بنابراين جاى هيچگونه نگرانى از اين ناحيه براى پيامبر (صلى الله عليه و آله ) وجود ندارد.
اما او با وجود رفع همه موانع ، از فتنه ها در آينده اى نه چندان دور خبر مى دهد. فتنه هايى كه همانند پاره پاره هاى شب ، فضاى زندگى مسلمين را تيره و تار مى كند. او از بروز فتنه ها رنج مى برد، و به شدت در هراس ‍ است ، اصحاب نزديك به او نيز همين هراس را دارند، محمد صلى الله عليه و آله از چه مى ترسد، و هراسش در چيست ؟
هراس پيامبر (صلى الله عليه و آله ) از خود مسلمين است ، ترس او از داخل حوزه اسلام است . نكند برخى از ميان همين اصحاب بزرگوار، وصاياى پيامبر (صلى الله عليه و آله ) را ناديده بگيرند، و خلافت را به مسيرى غير از آنچه خود خواسته است منحرف نمايد، و بالاخره تمام وصاياى او را در مورد خلافت از خود و بخصوص خطبه غدير را فراموش كنند، و آن را توجيه نمايند. اين هراس او را وادار مى كند، تا فتنه ها را گوشزد نمايد، و تلاش كند، تا از خطر آينده جلوگيرى نمايد.
پيامبر (صلى الله عليه و آله ) كه خود به وضوح و آشكارا اين موضوع را لمس مى كند، بخصوص بعد از بازگشت از حجة الوداع سال دهم هجرت ، تلاش مى كند تا با هشدارها، و برنامه ريزى از بروز خطرات احتمالى جلوگيرى نمايد.
2-2: فرمان تشكيل سپاه اسامة 
در محرم سال يازدهم پيامبر (صلى الله عليه و آله ) دستور داد لشگرى به سوى شام رهسپار شود، و امارت و فرماندهى آن را به اسامة واگذار نمود، و به آنان دستور داد تا مرزهاى (بلقاء) و (الداروم ) از سرزمينهاى فلسطين پيش برانند، منافقين در مورد فرماندهى اسامة اعتراض نمودند و گفتند: فرماندهى همه مهاجرين و انصار را پيامبر (صلى الله عليه و آله ) به نوجوانى واگذار كرده است ، پيامبر (صلى الله عليه و آله ) فرمود: اگر فرماندهى اسامة را امروز سرزنش مى كنيد، پيش از اين نيز فرماندهى پدرش را نكوهش نموديد، و او شايسته فرماندهى است ، چنانچه پدرش ‍ نيز شايسته فرماندهى بود، و دستور داد همه مهاجرين و انصار در اين سپاه شركت جويند، از آن جمله ابوبكر و عمر، در حالى كه مردم در تدارك اين امر بودند، بيمارى پيامبر (صلى الله عليه و آله ) آغاز گرديد.⁽²⁰⁾
روز دوشنبه چهار روز مانده به پايان ماه صفر يازدهم هجرت ، پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله ) دستور داد.....

: در فرصتهاى پراكنده 
ابن عباس و سدى : چون آيه : ( (انك ميت و انهم ميتون :) ⁽¹⁾ تو خواهى مرد و آنان نيز مى ميرند)، نازل گرديد، پيامبر(ص ) فرمود: (اى كاش مى دانستم مرگ من چه موقع خواهد بود؟) پس از آن سوره (نصر) نازل گرديد، پس از نزول سوره نصر، پيامبر (صلى الله عليه و آله ) در نماز، بين تكبير و قرائت ، سكوت مى كرد و مى فرمود: ( سبحان الله و بحمده استغفر الله و اتوب اليه ،) از پيامبر (صلى الله عليه و آله ) علت آن را سؤ ال كردند؟ فرمود: (خبر مرگ مرا دادند) پس از آن گريه شديدى كرد، عرض شد: اى رسول خدا (صلى الله عليه و آله )، آيا بخاطر مرگ گريه مى كنى ؟ در حالى كه خداوند گناهان گذشته و آينده تو را آمرزيده است ؟ پيامبر (صلى الله عليه و آله ) فرمود: (پس ترس انتقال به آخرت ، تنگناى قبر، تاريكى لحد و ترسهاى فراوان قيامت چه مى شود؟) و بعد از نزول سوره ياد شده به مدت يكسال زنده ماند.
اسباب نزول از واحدى : عكرمة از ابن عباس روايت نموده گويد: چون رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) از جنگ حنين فراغت جست ، و سوره فتح نازل گرديد، فرمود: اى على و اى فاطمه : ( اذا جا نصرالله و الفتح ،) و تا آخر سوره را قرائت فرمود.⁽²⁾ (اشاره به نزديكى ايام رحلت پيامبر).
در مجمع از مقاتل : چون سوره نصر نازل گرديد، پيامبر (صلى الله عليه و آله ) آن را براى اصحاب خود قرائت نمود، اصحاب شادمان شدند و به يكديگر بشارت دادند، عباس عموى پيامبر (صلى الله عليه و آله ) نيز اين خبر را دريافت نمود و گريه كرد، پيامبر (صلى الله عليه و آله ) فرمود: چه چيز تو را به گريه آورد؟ عرضه داشت : گمان دارم ، اين سوره حامل پيام رحلت است ؟ پيامبر (صلى الله عليه و آله ) فرمود: آنچنان است كه مى گوئى .
و نيز در مجمع ، از ام سلمة آمده است : رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) در اين اواخر، نمى نشست و برنمى خاست ، و رفت و آمد نمى كرد، مگر اينكه مى فرمود: ( سبحان الله و بحمده استغفر الله و اتوب اليه ،) پس از آن سوره نصر را قرائت مى كرد.
مرحوم علامه طباطبائى گويد: در اين معنا با اختلافاتى اندك در گفته رسول خدا (صلى الله عليه و آله )، روايات بسيارى آمده است و در اين كه چگونه اين سوره دلالت دارد بر فرارسيدن ايام رحلت ، گويد: مضمون آيه دلالت دارد بر فراغ پيامبر (صلى الله عليه و آله ) از تلاش و مجاهدت ، و پايان يافتن و تماميت ماءموريت او، و پس از اتمام ماءموريت هنگام زوال فرا مى رسد.⁽³⁾
2-1 در مراسم حجة الوداع 
جابر گويد: در حجة الوداع در حضور پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله ) بوديم ،...